Karta zdrowia to dokument, który każdy przynależący do związku zawodnik przedkłada organizatorom lub odpowiednim władzom związku do wglądu przed dopuszczeniem do udziału w zawodach sportowych. W ten sposób związki sportowe mają pewność, że dany zawodnik jest zdrowy i lekarz zezwolił mu na uprawianie sportu.
Czy jednak istnieje jakiś ogólny wzór takiej książeczki/karty lub wymagane prawem obowiązkowe badania lekarskie, które muszą być wykonane aby zawodnik mógł uprawiać wyczynowo sport?
Art. 37 ustawy o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r. Stanowi, że:
„Zawodnik uczestniczący we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polski związek sportowy jest obowiązany do uzyskania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo w tym współzawodnictwie.”
Obowiązek otrzymania orzeczenia lekarskiego przez zawodnika uczestniczącego we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polski związek sportowy jest więc obligatoryjne.
Jak wskazano w treści uzasadnienia do projektu ustawy o sporcie: „Jednym z podstawowych warunków prawidłowej organizacji i uprawiania sportu jest zapewnienie bezpieczeństwa osobom uczestniczącym w tego rodzaju aktywności. W zakresie bezpieczeństwa należy uznać prymat obowiązujących przepisów prawa, dlatego też zawarte w projekcie ustawy przepisy dotyczące bezpieczeństwa w sporcie ograniczono do niezbędnego minimum wynikającego ze specyfiki sportu. Uznano za konieczne utrzymanie obowiązku poddawania się badaniom lekarskim przez zawodników oraz uzyskania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym, organizowanym przez polski związek sportowy” (str. 21 uzasadnienia do projektu ustawy o sporcie).
Uprawnienie zawodnika do zgodnego z prawem udziału w zawodach sportowych jest możliwe dzięki orzeczeniu lekarskiemu. Dopuszczenie zawodnika do udziału w takim współzawodnictwie bez ważnego orzeczenia lekarskiego będzie więc działaniem niezgodnym z prawem.
Art. 37 ust. 2 ustawy o sporcie, dodatkowo wspomina o delegacji ustawowej dla ministra do spraw zdrowia do wydania rozporządzenia określającego dokładne kwalifikacje lekarzy uprawnionych do wydawania orzeczeń lekarskich, a także zakres i częstotliwość wymaganych badań lekarskich, uwzględniając specyfikę danego współzawodnictwa sportowego (art. 37 ust. 2 ustawy o sporcie). Na mocy wspomnianej delegacji, minister ds. zdrowia wydał Rozporządzenie w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń z dnia 22 lipca 2016 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 812) dalej: „Rozporządzenie”.
§ 1. ww rozporządzenia stanowi, że „Zawodnik uczestniczący we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polski związek sportowy (…) podlega ogólnym badaniom lekarskim oraz badaniom specjalistycznym i diagnostycznym w zakresie niezbędnym do wydania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym (…) w szczególności uczestnictwo w treningach lub zawodach sportowych.”
Zgodnie z §2 Rozporządzenia orzeczenie wydaje lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej, a w odniesieniu do zawodników niepełnosprawnych orzeczenie może wydać także lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej (§1 ust.1 Rozporządzenia).
Zakres obowiązkowych badań lekarskich obejmuje m.in.: ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu uzębienia i oceną ostrości wzroku przy pomocy tablic Snellena badanie ortopedyczne czy badanie ogólne moczu.
Lekarz ponadto, może zlecić wykonanie innych, niż określone wyżej, badań specjalistycznych lub diagnostycznych, wynikających z oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia oraz specyfiki współzawodnictwa sportowego.
Badanie wstępne powinno być przeprowadzane u osób ubiegających się po raz pierwszy o wydanie orzeczenia, natomiast badania okresowe – w zależności od badania średnio co 12 lub co 6 miesięcy. Badanie kontrolne natomiast obejmuje ogólne badanie lekarskie oraz badania specjalistyczne i diagnostyczne uwarunkowane stanem zdrowia. Badania kontrolne wykonuje się u zawodników, którzy podczas uprawiania sportu doznali urazów, w tym urazów głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności lub porażki przez nokaut (§4 ust. 5 Rozporządzenia).
Jak można więc zauważyć, każdy zawodnik powinien dbać o swoje zdrowie i wykonać szereg badań niezbędnych do wykonywania danej dyscypliny sportowej. Klub sportowy, do której należy zawodnik powinien zaś kontrolować i czuwać nad aktualizacją i rzetelnością tych badań. Karta zdrowia powinna więc być jednym z podstawowych dokumentów wypełnianych i kontrolowanych przez zainteresowane strony.